Co to wiertło HSS i SDS? Charakterystyka i różnice

Wybór odpowiedniego wiertła przekłada się na jakość pracy, jej dokładność oraz trwałość samego narzędzia. Dwa popularne rodzaje wierteł to HSS (High Speed Steel) i SDS (Slotted Drive System). Mają one różną konstrukcję, zastosowanie oraz sposób mocowania w wiertarce lub wkrętarce. Jak działają te wiertła i w jakich sytuacjach najlepiej się sprawdzają? W tym poradniku znajdziesz szczegółowe informacje, które pomogą Ci podjąć właściwą decyzję.

 

 

 

 

 

Powiązany poradnik: Budowa i rodzaje wierteł

Czym jest wiertło HSS?

HSS to stal szybkotnąca, która jest znana z odporności na wysoką temperaturę i zużycie. Wiertła wykonane z tego materiału nadają się do dokładnych prac w metalu, drewnie i plastiku.

Właściwości wierteł HSS

• Odporność na wysoką temperaturę – mogą pracować w temperaturach dochodzących do 600°C. Zapobiega to szybkiemu tępieniu się krawędzi tnących.
•  Łatwość ostrzenia – można je naostrzyć kilkukrotnie, dzięki czemu narzędzie ma dłuższą żywotność. 
• Dokładne cięcia – wiertła HSS umożliwiają wykonywanie dokładnych otworów bez nadmiernego uszkodzenia materiału.
• Wytrzymałość – wiertła te są odporne na uszkodzenia mechaniczne za sprawą hartowania narzędzia podczas procesu produkcji.

Proces produkcji wierteł HSS

W celu uzyskania pożądaną twardość i odporność na temperaturę, stal HSS poddawana jest kilku etapom obróbki:

1. Wyżarzanie – nagrzewanie stali do ponad 1200°C, by usunąć naprężenia wewnętrzne.
2. Hartowanie – gwałtowne schładzanie, które zwiększa twardość materiału.
3. Szlifowanie – nadanie końcowego kształtu i ostrości krawędzi tnących.

Rodzaje wierteł HSS

Wiertła HSS występują w różnych wariantach. Różnią się one przede wszystkim procesem produkcji i dodatkami stopowymi:

• HSS-R – walcowane, produkowane metodą walcowania na gorąco. Są tańsze, ale mniej precyzyjne.
• HSS-G – wiertła szlifowane, które charakteryzują się ostrzejszymi krawędziami i większą dokładnością wiercenia.
• HSS-E – z dodatkiem kobaltu (5–8%), który zwiększa odporność na wysoką temperaturę i pozwala na wiercenie w twardszych materiałach.
• HSS-TiN – pokryte azotkiem tytanu w celu zmniejszenia tarcia i wydłużenia żywotności.

Wiertła HSS - zastosowanie

Wiertła HSS są dość uniwersalne, dlatego sprawdzają się przy:

• Stali konstrukcyjnej,
• Aluminium,
• Drewnie,
• Tworzywach sztucznych,
•  Mosiądzu i miedzi.

Może Cię zainteresować: Wiertła SDS czy zwykłe? Co wybrać?

Czym jest wiertło SDS?

SDS to system mocowania stosowany w wiertłach do młotowiertarek i młotów udarowych. Charakteryzują się specjalną konstrukcją trzpienia, która pozwala na szybkie montowanie i demontowanie wiertła bez użycia dodatkowych narzędzi.

Charakterystyka wierteł SDS

System mocowania – wyżłobienia na trzpieniu umożliwiają stabilne osadzenie wiertła w uchwycie, eliminując ryzyko ślizgania się narzędzia.
Przystosowanie do udaru – energia uderzenia przenoszona jest bezpośrednio na wiertło, dlatego można efektywnie kruszyć nawet twarde materiały.
Trwałość – stal hartowana wytrzymuje ekstremalne obciążenia.

Rodzaje wierteł SDS

W sklepach możemy spotkać trzy podstawowe wersje wierteł z systemem SDS:

• SDS-Plus – najpopularniejszy system, stosowany w młotowiertarkach do 4 kg.
• SDS-Max – przeznaczone do cięższych maszyn o większej mocy, stosowane do prac budowlanych.
• SDS-Quick – mniejszy system, wykorzystywany w elektronarzędziach do lżejszych prac.

Zastosowanie wierteł SDS

Wiertła SDS sprawdzą się podczas wiercenia w:

• Betonie,
• Cegle,
• Kamieniu,
• Ścianach konstrukcyjnych.

Przeczytaj też: Jakie bity do wkrętarki wybrać?

Porównanie wierteł HSS i SDS 

Cecha	Wiertło HSS	Wiertło SDS
Materiał	Stal szybkotnąca	Stal hartowana
Zastosowanie	Metal, drewno, tworzywa	Beton, cegła, kamień
System mocowania	Standardowy chwyt cylindryczny	System zatrzaskowy SDS
Odporność na temperaturę	Do 600°C	Bardzo wysoka
Mechanizm pracy	Obrót	Obrót + udar
Łatwość wymiany	Wymaga klucza lub uchwytu szybkomocującego	Montaż bez użycia narzędzi

Które wiertło wybrać - SDS czy HSS?

Jeśli zależy Ci na najwyższej dokładności wiercenia, najlepszym wyborem będą wiertła HSS. Sprawdzą się w pracach warsztatowych i wymagających precyzyjnego wykończenia.

Z kolei przy wierceniu w twardych materiałach konstrukcyjnych, np. betonie czy cegle, lepiej wybrać wiertła SDS. Narzędzia te znacząco przyspieszają prace za sprawą systemu mocowania i możliwości wykorzystania udaru.

Jak dbać o wiertła, by służyły jak najdłużej?

Każde narzędzie wymaga odpowiedniej konserwacji dla zachowania pełnej funkcjonalności. Poniżej przedstawiamy kilka wskazówek, które pozwolą przedłużyć żywotność wierteł:

• Używaj odpowiednich obrotów – zbyt wysokie mogą prowadzić do przegrzania wierteł HSS.
• Chłodzenie wiertła – podczas wiercenia w metalu warto stosować oleje chłodzące, aby uniknąć przegrzania wiertła.
• Unikaj nadmiernego nacisku – zbyt duża siła może doprowadzić do pęknięcia wiertła.
  Przechowuj w odpowiednich warunkach – wilgoć może powodować korozję narzędzi.

Polecamy też: Jakie szczotki druciane na wiertarkę?

Wiertło SDS i HSS - podsumowanie

Wiertła HSS i SDS różnią się pod względem konstrukcji i zastosowania. HSS nadają się do dokładnych prac w metalu i drewnie, natomiast wiertła SDS będą dobrym wyborem w przypadku twardych materiałów budowlanych. 

Warto zadbać o dobór odpowiedniego narzędzia, by nie tylko ułatwić sobie pracę, ale także zwiększa jej efektywność oraz bezpieczeństwo. Zainwestuj w wysokiej jakości wiertła i dbaj o nie, aby służyły Ci przez długi czas!

Powiązane poradniki naszego autorstwa: 

• Jakie wiertło pod gwint? Dobór wiertła do gwintów - tabela gwintów
• Jak naostrzyć wiertło do betonu, drewna lub metalu?
• Jak odróżnić wiertło do metalu od wiertła do drewna i betonu?
• Jak wyciągnąć wiertło z wiertarki?
• Które wiertło lepsze – kobaltowe czy tytanowe?
• Jak dobrać wiertło do kołka?
• Kiedy wynaleziono wiertło? Historia i ewolucja wiertła oraz wiertarki