Aby wybrać odpowiednie wkręty, warto zapoznać się z oznaczeniami i klasami wytrzymałości, które znajdują się na opakowaniach oraz w dokumentacjach technicznych. W tym poradniku wyjaśniamy, jak czytać te informacje i czym się kierować przy wyborze zamocowań.
Przeczytaj: Certyfikaty i normy dla zamocowań budowlanych – postaw na bezpieczeństwo
Co oznaczają klasy wytrzymałości wkrętów?
Klasa wytrzymałości określa, jakie obciążenia wkręt może przenieść, zanim dojdzie do jego odkształcenia lub zniszczenia. Zazwyczaj składa się z dwuczęściowego oznaczenia liczbowego, np. 8.8 lub 10.9.
Pierwsza liczba to wartość wytrzymałości na rozciąganie (w setkach megapaskali), a druga liczba (pomnożona przez 10) to procentowy stosunek granicy plastyczności do wytrzymałości na rozciąganie. Przykładowo:
- Wkręt o klasie 8.8 ma wytrzymałość na rozciąganie 800 MPa i granicę plastyczności 640 MPa.
- Dla 10.9 będzie to odpowiednio 1000 MPa i 900 MPa.
Te wartości są niezwykle istotne przy projektowaniu połączeń śrubowych w inżynierii mechanicznej i budowlanej. W przypadku montażu konstrukcji stalowych czy instalacji o dużym obciążeniu wybór odpowiedniej klasy może zadecydować o wytrzymałości całej inwestycji.
Oznaczenia metryczne i gwinty – co oznacza M6, M8, M10?
Oprócz klasy wytrzymałości, na wkrętach często widzimy oznaczenia typu M6, M8, M10. Są to symbole określające średnicę gwintu wkrętu mierzoną w milimetrach:
- M6 – gwint o średnicy 6 mm
- M8 – gwint o średnicy 8 mm
- M10 – gwint o średnicy 10 mm
Warto pamiętać, że wkręty metryczne mogą różnić się skokiem gwintu. Standardowe oznaczenia dotyczą gwintów o zwykłym skoku, ale w dokumentacjach technicznych można też spotkać odmiany drobnozwojne.
Łby wkrętów - rodzaje i zastosowanie
Kształt łba wkrętu ma znaczenie praktyczne. Determinuje, czy wkręt będzie wystawał ponad powierzchnię, czy zlicuje się z materiałem. Najczęściej spotykane typy to:
- Łeb stożkowy (wpuszczana) – stosowany przy montażu w płaszczyznach, gdzie nie może nic wystawać.
- Łeb cylindryczny – wykorzystywany w miejscach, gdzie istotne jest mocne osadzenie.
- Łeb sześciokątny – znajduje zastosowanie przy łączeniu i mocowaniu elementów drewnianych. Umożliwia lepsze rozłożenie siły nacisku na powierzchnię.
- Łeb z gniazdem TORX lub imbusowym – pozwala na lepsze przeniesienie momentu obrotowego bez ryzyka uszkodzenia gniazda.
wkręt ciesielski z łbem stożkowym
Prawidłowy dobór kształtu główki przekłada się nie tylko na estetykę, ale przede wszystkim na trwałość połączenia i komfort montażu.
Materiał i powłoka ochronna wkrętów
Wkręty wykonuje się z różnych materiałów, np. ze stali węglowej, stali nierdzewnej oraz stopu aluminium. Od rodzaju materiału zależy odporność mechaniczna oraz podatność na korozję wkrętu. Poniżej kilka przykładów:
- Stal węglowa – choć z reguły wytrzymała, to wymaga dodatkowej ochrony antykorozyjnej.
- Stal nierdzewna A2 i A4 – odporna na działanie wilgoci, stosowana w instalacjach zewnętrznych i przemysłowych.
- Ocynk galwaniczny – cienka warstwa zabezpiecza przed korozją w standardowych warunkach.
- Ocynk ogniowy – grubsza powłoka, lepsza ochrona przy agresywnym środowisku
- Powłoki fosforanowe i oksydowane – często stosowane w motoryzacji.
Dla montażu na zewnątrz i w pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności zdecydowanie poleca się produkty ze stali nierdzewnej lub z ocynkiem ogniowym.
Polecamy: Jak dobrać wkręty ciesielskie? Praktyczny poradnik
Oznaczenia norm wkrętów – DIN, ISO, PN
Wszystkie wkręty produkowane są zgodnie z określonymi normami technicznymi. W Polsce najczęściej spotykane oznaczenia to:
- DIN (Deutsches Institut für Normung) – niemieckie normy techniczne
- ISO (International Organization for Standardization) – normy międzynarodowe
- PN (Polska Norma) – krajowy odpowiednik
Przykładowo:
- DIN 933 – Śruby z łbem sześciokątnym z pełnym gwintem
- ISO 4017 – odpowiednik DIN 933 wg normy międzynarodowej
Zarówno DIN, ISO jak i PN mają zbliżone parametry. Jednak mimo wszystko zawsze warto upewnić się, czy stosowane elementy są zgodne z wymaganiami projektu.
Twardość, udarność i plastyczność wkrętów
Wkręty poddaje się różnym testom mechanicznym, które określają ich przydatność w konkretnych zastosowaniach. Do najważniejszych należą:
- Twardość – określa odporność powierzchni na zarysowania i zużycie
- Udarność – zdolność do przenoszenia nagłych obciążeń
- Plastyczność – możliwość odkształcenia bez pęknięcia
Im twardszy wkręt, tym większa jego odporność na zużycie, ale też większe ryzyko pęknięcia przy przeciążeniu. Dlatego dobór powinien być zbalansowany pod konkretne warunki pracy.
Wkręty - skróty i oznaczenia dodatkowe
Na opakowaniach można spotkać również oznaczenia, które nie dotyczą wytrzymałości, a własności dodatkowych:
- TX – gniazdo typu TORX
- PH – gniazdo krzyżowe Philips
- PZ – gniazdo Pozidriv
- A2 / A4 – typ stali nierdzewnej (A4 bardziej odporna na chemię)
- ZF / ZY / ZN – oznaczenia powłok ocynkowanych (np. ZF – ocynk galwaniczny)
Znajomość tych symboli pozwala uniknąć błędów montażowych i pomaga zapewnić pełną kompatybilność narzędzi.
Czytanie oznaczeń i klas wytrzymałości wkrętów - wskazówki
- Zawsze dobieraj klasę wytrzymałości odpowiednio do zastosowania. Nie każdy wkręt sprawdzi się w konstrukcjach obciążonych dynamicznie czy narażonych na duże siły ścinające.
- Zwracaj uwagę na materiał i powłokę. Inne wymagania ma instalacja wewnątrz pomieszczeń, inne na zewnątrz budynku czy w środowisku chemicznym.
- Nie ignoruj norm i oznaczeń. Produkty certyfikowane są bezpieczniejsze i bardziej przewidywalne w użytkowaniu.
- Dokumentacja techniczna to podstawa. Przed zakupem warto sprawdzić kartę katalogową producenta.
- Używaj odpowiednich narzędzi. Gniazda TORX, imbus czy Pozidriv wymagają konkretnych bitów i wkrętaków.
Może Cię zainteresować: Jak dobrać odpowiedni wkręt do materiału? Praktyczny przewodnik
Oznaczenia i klasy wytrzymałości wkrętów - podsumowanie
Wkręty to małe elementy o wielkim znaczeniu. Umiejętność czytania oznaczeń i rozumienie klas wytrzymałości nie tylko ułatwia zoptymalizowanie montażu, ale przede wszystkim pomaga zapewnić trwałość oraz bezpieczeństwo podczas użytkowania konstrukcji.
W hurtowni technicznej TE-CH.pl znajdziesz sprawdzone produkty i zawsze możesz liczyć na profesjonalne doradztwo techniczne. Wybieraj świadomie i inwestuj w wysoką jakość!
Sprawdź też podobne poradniki:
- Zamocowania do lekkich konstrukcji stalowych – jakie wybrać?
- 9 niezbędnych narzędzi do montażu wkrętów i kołków
- Jak zabezpieczyć śruby przed rdzą? Kompletny poradnik
- Jak mierzyć wkręty i śruby? Poradnik
- Jak wkręcać wkręty do metalu?
- Wkręty ciesielskie stożkowe czy talerzowe? Jak wybrać odpowiedni rodzaj?
- Wkręt talerzykowy (talerzowy) – charakterystyka
- Czym wkręcać blachowkręty?
- Jakie wkręty do poliwęglanu? Sprawdź!
- Gwoździe czy wkręty ciesielskie - co wybrać?
- Jakie wkręty do G-K? Łatwy montaż płyt gipsowych
- Jakie wkręty do betonu? Wybieramy najlepsze zamocowania do różnych rodzajów podłoża
